Cuộc sống du học sẽ thiếu thốn rất nhiều thứ như trình độ thông thạo về ngôn ngữ so với người bản xứ, sự thương yêu của gia đình, các vấn đề nhà ở, chi phí học tập, phương tiện đi lại khiến nhiều du học sinh vừa phải đi học vừa phải kiếm tiền. Du học sinh Việt Nam cũng vậy, họ cần một điều gì đó để tìm lại cảm giác thân thuộc từ quê nhà, tìm lại hai tiếng "đồng hương" vì thế họ thường tìm đến những người Việt Nam cư trú tại nước ngoài đã lâu năm để làm việc chung với họ. Tuy nhiên, không phải người Việt định cư lâu năm ở bất kỳ một quốc gia nào cũng nhiệt tình giúp đỡ đồng hương. Mà điển hình là Melbourne (Úc) cho ta thấy rõ điều này.

Theo Zing.vn thông tin, một phóng viên SBS Vietnamese đã đích thân tìm hiểu rõ về việc này. Phóng viên đã hỏi chuyện và bí mật ghi hình các quản lý và chủ người Việt để tìm hiểu “mức giá thị trường” cho tiền lương mà du học sinh Việt Nam được trả khi làm việc ở khu vực này.

Theo phóng viên SBS Vietnamese, trong số gần 20 chủ nhà hàng và nhân viên mà các phóng viên đã hỏi chuyện, không ai trả mức lương trên 10 AUD/giờ. Trong khi đó, mức lương quy định tối thiểu của Úc là 17,7 AUD/giờ.

Nhiều nhà tuyển dụng Việt Nam đã đưa ra nhiều lý do và dựa trên sự thiếu hiểu biết về luật lao động ở Úc của du học sinh để thực hiện hành động bóc lột của mình. Ví dụ như đòi hỏi phải giam lương một tuần với lý do là lo sợ người lao động nghỉ đột ngột; hay chưa biết năng lực người lao động như thế nào nên chưa thể biết được mức lương; hoặc có những nơi còn nói thẳng rằng: “Ở đây, đi xin việc cấm kỵ nhất là hỏi lương!”

Với mức lương 8 AUD - 12 AUD mà người Việt trả lương cho người "lao động đồng hương" là quá thấp. Trong khi đó, chi phí sinh hoạt của Úc lại cao, việc này chưa kể đến chi phí thuê phòng. Như vậy, với mức lương như thế này, thì buộc người "lao động đồng hương" phải bỏ thời gian ra làm rất nhiều giờ để đủ trang trải cho cuộc sống nơi đất khách. 

Hơn nữa, có những nơi còn mắng nhiếc, chửi bới ghê tợn. 

Thông qua zing.vn, một cựu du học sinh tên Helen Nguyễn chia sẻ trên  SBS Vietnamese, cô nhận được mức lương 6 AUD/giờ cho 3 tuần thử việc cùng những lời mắng nhiếc, sỉ nhục của người chủ.

“Họ bảo rằng mình còn bé mà đi làm tội nghiệp quá nên nhận mình với mức lương training là 35 AUD/ngày trong lúc thử việc.

"Mình vui lắm, mình đâu biết mức lương tối thiểu ở Úc là 16, 17 AUD đâu. Họ hứa khi mà mình làm lâu sẽ tăng lương cho mình," cô kể lại những ngày đầu đến Úc.

Sau đó, Helen biết mình đã bị lừa, tuy nhiên cô vẫn tiếp tục công việc mặc dù bị chửi mắng. Bởi cô muốn kiếm tiền để trang trải cho cuộc sống, giúp gia đình đỡ gánh nặng. 

Chịu đựng không bao lâu, họ lại chửi luôn ba mẹ cô. Và bảo cô "ăn cháo đá bát" khi cô muốn xin nghỉ việc. 

Cô sợ hãi bỏ chạy và không dám gặp mặt chủ. 

“Tinh thần của mình bị ảnh hưởng. Mình không thể nào quên được chuyện kinh khủng này. Mình vẫn còn giữ 35 AUD đó trong ống heo, để nhắc nhở lúc mới qua mình đã cực như thế nào 35 AUD cho 6 tiếng…”, Helen thổn thức.

Mọi quyền tự do cá nhân của người "lao động đồng hương" bị kiểm soát bởi người chủ Việt Nam, ngay cả việc đi toilet. Aggie Phan một sinh viên du học tại Melbourne cho biết, trước đây cô làm cho người chủ tại Springvale. Họ kiểm soát cô ngay cả lúc cô đi vệ sinh.

"Em mệt quá ngồi xuống để ăn, họ không happy. Thậm chí em uống nước nhiều quá đi toilet họ cũng không vui, họ nghĩ em nghỉ ngơi. Họ đi theo giám sát em toilet", Aggie kể. 

Những người chủ này, luôn có những biện pháp để qua mặt chính quyền, khi ai hỏi họ chỉ nói đây là người trong nhà và phụ quán chứ không phải nhân viên, cũng tương tự vậy, họ sẽ không nói người nhân viên điền vào đơn xin việc và tờ khai thuế. Họ chỉ coi những người lao động như người trong gia đình và phụ giúp việc nhà thôi, một sinh viên tên Sunny Ng (thay đổi tên) cho biết. 

Ngoài ra, "...làm nhà hàng thì họ sẽ có hai cuốn sổ. Một cuốn sổ chính thức, ghi tên rất ít nhân viên. Ví dụ nhà hàng có 10 nhân viên một ca thì họ chỉ ghi 4 người thôi. Còn với sổ phụ sẽ phân công thời gian làm của 10 người đó", Lộc Lâm, một sinh viên Việt Nam khác cho SBS biết..

"Khi mà tổng hợp nộp thuế, họ chỉ cần nộp sổ chính thôi. Có những người có trí nhớ tốt thì họ còn không cần ghi lại nữa. Nó giống như một cuốn sổ ma vậy đó, để nộp cho sở thuế".