Tên cổ của thành phố là Lakamha (có nghĩa là "nước lớn") và tên gọi hiện đại ngày nay bắt nguồn từ những người Tây Ban Nha thuộc nhóm khai phá thuộc địa Santo Domingo de Palenque. Mặc dù đã biết về Maya, nhưng các nhà thám hiểm châu Âu trong thế kỷ 18 đã đi khám phá lại lần nữa và thậm chí còn thu hút được sự quan tâm của vua Charles III - Tây Ban Nha.

Các vị thần và đền thờ

Đền thờ Khắc Tự được mô tả “là một trong số đền thờ lâu đời nhất được biết đến so với bất kỳ nơi nào ở Maya,” điều này được George và David Stuart viết trong cuốn sách “Palenque: Thành phố Vĩnh cửu của Maya” (Thames & Hudson, 2008). Trong sách còn nhắc đến “triều đại Palenque có các mô tả rất cụ thể về nghi thức kết hợp với ba vị thần bảo trợ của Palenque.”

Các nhà khoa học gọi là bộ ba thần này là thần một, hai và ba (bởi vì tên chính xác của họ rất khó để phân biệt). Các ngôi đền của ba vị thần được xây dựng hướng về phía đông nam của cung điện và ngày nay được gọi là “Đền Thánh giá”, “Đền Thánh giá chéo” và “Đền Mặt trời”. Nhà khảo cổ học Michael Coe Sun viết trong cuốn sách “Đế chế Maya” (Thames và Hudson, 2011) rằng thiết kế của họ đều tương tự nhau, gồm có một loạt các bậc thang bên trong và bên ngoài phòng thánh địa và một bàn lớn được chạm khắc nổi. Mỗi ngôi đền có một “đỉnh chóp” trên mái nhà của mình trông giống như một tổ ong khổng lồ.

Stuarts viết rằng “Ngôi đền Thánh giá” tôn vinh vị thần thứ nhất, một vị thần thủy với “sự mạnh mẽ từ năng lượng mặt trời”, cũng là người lãnh đạo trong “tam thần”. Thần thứ hai, còn được gọi là “Unen K’awiil”, được tôn thờ trong “Ngôi đền Thánh giá chéo” và là một “vị thần sét”. Thần thứ ba được thờ trong “Ngôi đền Mặt trời” và đền thờ của ông có sự liên quan đến chiến tranh.

Sự kết thúc của thành phố

Giữa cuối thế kỉ thứ 8 và đầu thế kỷ 10, nền văn minh Maya cổ đại bị sụp đổ (mặc dù các con cháu của người dân địa phương vẫn còn sống đến hôm nay). Palenque cũng không có ngoại lệ, chúng ta có thể tìm thấy các bằng chứng khảo cổ chỉ ra rằng thành phố bị bỏ rơi vào năm 850 sau công nguyên.

George và David Stuart ghi chú rằng dòng chữ cuối cùng được biết đến ở Palenque được chạm khắc vào ngày 17 tháng 11 năm 799, và đã được ghi lại trên một chiếc bình. Nó ghi tên một nhà quý tộc là Janab Pakal, đây có thể là người trị vì cuối cùng của thành phố Palenque.

Điều gì đã dẫn đến sự sụp đổ của Maya vẫn là một vấn đề gây tranh cãi, nhưng nghiên cứu gần đây cho chúng ta gợi ý rằng hạn hán gây ra bởi biến đổi khí hậu có thể đóng một vai trò quan trọng trong sự sụp đổ này. Và lẽ dĩ nhiên, không có vua Maya, hay bất kỳ ai có sức mạnh để ngăn được tai họa tự nhiên.