Ngay sau khi Hạ viện Mỹ thông cáo thông qua dự luật chăm sóc sức khỏe cho người Mỹ (AHCA, hay Trumpcare), do chính quyền Trump đề xuất thay thế cho Chương trình chăm sóc sức khỏe hợp túi tiền Obamacare, hàng nghìn gia đình Mỹ có người mắc bệnh hiểm nghèo trở nên lo lắng.

Ngay trong ngày Hạ viện Mỹ thông qua dự luật, ngày 4/5, Thượng nghị sĩ Mỹ Bernie Sanders đưa ra tuyên bố “nếu dự luật y tế được Hạ viện thông qua trở thành luật, hàng nghìn người Mỹ sẽ chết vì không tiếp cận được dịch vụ chăm sóc sức khỏe”. Vị cựu ứng cử viên Tổng thống nói thẳng, việc Tổng thống Donald Trump thay thế Obamacare - di sản của Tổng thống Obama - chỉ mang lại lợi ích cho 2% những người giàu nhất nước Mỹ hàng tỷ đô la tiền giảm thuế nhưng lại ném 24 triệu người khỏi chế độ bảo hiểm y tế họ đang hưởng.

Nếu trở thành luật, phạm vi tác động của dự luật AHCA của đảng Cộng hòa - còn được gọi là Trumpcare - được đánh giá là hết sức rộng lớn. Hàng triệu người không được chi trả bảo hiểm nữa thông qua việc cắt giảm mạnh Medicaid – một chương trình cung cấp bảo hiểm y tế cho hàng triệu người Mỹ, bao gồm người trưởng thành có thu nhập thấp, trẻ em, phụ nữ có thai, người lớn tuổi và người khuyết tật - mà còn với cả những ai không còn khả năng tự mua bảo hiểm. 

Obamacare đánh thuế những người giàu có - bao gồm cả giới trẻ - thông qua những chính sách bảo hiểm cao hơn, các khoản khấu trừ và phí, nhưng người già, người khuyết tật, người ốm yếu và người nghèo phải trả thấp hơn nhiều.

Không những thế, các nhà tuyển dụng lớn hay nhỏ có thể thu hẹp quy mô phải trả mỗi năm, hoặc áp dụng trở lại giới hạn tuổi mua bảo hiểm cho người lao động, đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ có thể bỏ luôn chi phí bảo hiểm mà không bị phạt. Mối quan tâm hàng đầu đối với người lao động cũng như các quan chức trong hệ thống y tế nhiều tiểu bang, là sự cắt giảm đáng kể đối với Medicaid.

Obamacare buộc các hãng bảo hiểm phải bảo đảm các phần chăm sóc y tế căn bản, gọi đây là “lợi ích sức khoẻ cần thiết” như chăm sóc sức khoẻ cho phụ nữ mang thai và trẻ sơ sinh, người già, hoặc như chương trình dành cho người cai nghiện. Trong khi đó, Trumpcare quy định bảo hiểm giới hạn hơn, và họ chỉ được hưởng trong những trường hợp người mua bảo hiểm bị bệnh hay bị thương nặng.

Triển vọng hàng triệu người không đủ khả năng mua bảo hiểm gây nên phản ứng phẫn nộ trong ngành y tế cũng như các nhóm người tiêu dùng khi nhóm những người bệnh, người nghèo tại Mỹ đối mặt nguy cơ không thể được chữa trị bệnh.

Giám đốc điều hành công ty bảo hiểm Blue Shield, ông Paul Markovich, giải thích dự luật làm tăng mối lo ngại “những người thuộc nhóm yếu thế sẽ bị ảnh hưởng nặng nề khi mất khả năng tiếp cận”.

Dự luật mới cũng đặt ra vấn đề về mức bảo hiểm đối với những người có có bệnh từ trước, một nội dung đang bị nhiều người phản đối. Theo dự luật mới, nhiều người đang mắc những cơn bệnh hiểm nghèo như ung thư, tim mạch, tiểu đường… nếu không mua bảo hiểm y tế trong vòng 63 ngày hoặc hơn trong năm 2016, có thể bị tính tiền bảo hiểm dựa trên tình trạng sức khỏe của họ. Như vậy, các công ty bảo hiểm sẽ tính tiền mua bảo hiểm hàng tháng cao hơn cho những người có bệnh từ trước.

Theo cách đó, Trumpcare đã loại khỏi cuộc chơi hàng triệu người thu nhập thấp và những người hưởng chế độ Medicaid, khiến tiền đóng hàng tháng sẽ tăng vọt, còn đối với người khỏe mạnh, khoản tiền này lại giảm, và con đường tiếp cận dịch vụ y tế của họ trở nên hẹp hơn.

Một trường hợp tiêu biểu cho những lợi ích của Obamacare mang lại cho những số phận yếu thế trên nước Mỹ là cô Megan. Cách đây 4 năm, cô Megan, 36 tuổi, hạ sinh đứa con gái thứ hai sớm 16 tuần so với dự kiến. Ellie, đứa bé ra đời nặng chưa đầy 500gr và phải trải qua bốn tháng đầu tiên trong lồng ấp NICU.

Vào lúc đó, tất cả là nhờ bảo hiểm y tế từ Obamacare, Megan mới đủ tài chính để lo cho cô con gái bé bỏng của mình. Và Ellie cũng đủ điều kiện để được bảo hiểm Medicaid thứ cấp. Nhờ vậy, gia đình đủ sức chi trả những biến chứng do bệnh phổi mãn tính, khuyết tật đường ruột, bệnh thận mãn tính, động kinh, thiếu hormone tăng trưởng và thoái hóa cơ bắp của bé Ellie.

Chỉ tính từ tháng 1 đến tháng 3/2017, quỹ bảo hiểm của gia đình Ellie đã phải chi trả số tiền lên đến 100.000 đô la - số tiền mà gia đình Megan, chỉ có nguồn thu nhập duy nhất từ người chồng - người dành 60 đến 70 giờ mỗi tuần điều hành bộ phận kinh doanh xe hơi, không thể nào chi trả nổi. Cô đã phải từ bỏ công việc của mình để chăm sóc bé Ellie toàn thời gian và nuôi dạy đứa con trai đầu lòng (7 tuổi).  

Nhiều gia đình khác, như trường hợp của gia đình Megan, đặc biệt lo ngại về việc cắt giảm các dịch vụ mà Medicaid hỗ trợ, khiến chi phí chăm sóc y tế tăng lên, gia đình của họ sẽ không kham nổi.

Vì vậy, một ngày sau khi đảng Cộng hòa thông qua một đạo luật mới - còn được gọi là Trumpcare, nhằm huỷ bỏ và thay thế các phần chính trong Obamacare, Megan, cũng như hàng nghìn người nghèo khác, cảm thấy lo sợ khi Trumpcare hạn chế sự bảo vệ cho những người mắc bệnh mãn tính và cắt giảm ngân quỹ liên bang cho Medicaid.

Một trường hợp khác là Erin Raffety, giáo sư 35 tuổi đến từ New Jersey. Con gái 3 tuổi của cô, Lucia, mắc bệnh di truyền não và cần chương trình can thiệp sớm trong suốt thời niên thiếu, và phải thực hiện quá trình trị liệu hàng ngày.

Lucia tham gia chương trình Medicaid kể từ khi tròn một tuổi theo chương trình của tiểu bang New Jersey, và cả chính phủ liên bang, cung cấp cho các gia đình không chỉ dịch vụ y tế, mà còn là những dịch vụ mà trẻ khuyết tật cần cho cuộc sống.

Tuy nhiên, dự luật chăm sóc sức khoẻ mới, với khả năng đặt trần giới hạn cho khoản trợ cấp hàng năm và dài hạn đối với bảo hiểm, thì việc một đứa trẻ như Lucia cần hàng triệu đô la chăm sóc suốt đời, những giới hạn này có thể hủy hoại cuộc sống của cả gia đình.

Sự lo lắng này cũng là tâm trạng của Lisa, 30 tuổi, một bà mẹ sống ở California, có đứa con đầu lòng (4 tuổi) bị bại não và đứa thứ hai (gần 2 tuổi) bị bệnh phổi mãn tính.

Trong khi Tổng thống Donald Trump khoe khoang rằng Trumpcare là "một điều tuyệt vời" thì sự ảnh hưởng của nó khiến các bác sĩ trên toàn liên bang kịch liệt lên án dự luật, trước bối cảnh hàng triệu người có thể không được chi trả bảo hiểm nữa.

Học viện Nhi khoa Mỹ trong thông cáo báo chí đưa ra vào ngày 4/5 cho rằng đó là “chính sách gây hại cho trẻ em và nguy hiểm cho đất nước”. Ngành y tế và các nhóm đại diện cho người tiêu dùng bất ngờ đoàn kết với các hãng bảo hiểm, vốn dựa vào viện trợ y tế (Medicaid và Medicare), đồng lòng lên tiếng phản đối Trumpcare. 2 nghiệp đoàn bảo hiểm lớn của Mỹ đã kêu gọi các nhà lập pháp tăng thuế để giúp người dân chi trả bảo hiểm, hỗ trợ những người già, những người yếu thế trong xã hội ngay sau khi Hạ viện thông qua dự luật.

Người đứng đầu Hiệp hội y tế Mỹ, bác sỹ James L. Madara, viết trong lá thư gửi các lãnh đạo đảng Cộng hòa, “Chúng tôi không thể ủng hộ dự thảo AHCA khi nhận thấy trước rằng chi trả bảo hiểm y tế giảm và những tác hại mà nó có thể mang lại cho những bệnh nhân dễ bị tổn thương và gia đình của họ”.

CEO của Hiệp hội các bệnh viện Mỹ, Richard Pollack, cũng đồng tình với quan điểm này, khi cho rằng việc tái cấu trúc chương trình viện trợ y tế (Medicaid) bằng cách biến nó từ một chương trình hưởng phúc lợi sang chương trình trợ cấp dựa trên phân bổ đầu người sẽ làm giảm đáng kể việc cung cấp dịch vụ cho những đối tượng dễ bị tổn thương.

Giới phân tích cho rằng diễn biến này báo động cho phe Cộng hòa rằng họ có thể phải trả giá cho việc vội vã thông qua Trumpcare bằng chính những chiếc ghế tại Quốc hội trong cuộc bầu cử giữa kỳ năm 2018 sắp tới.

Bất chấp những cảnh báo từ các chuyên gia, lãnh đạo phe Cộng hòa cũng đã bắt tay với Tòa Bạch Ốc để thuyết phục một số nhân vật bảo thủ vẫn cho rằng dự luật mới còn quá nhiều nét tương đồng từ luật hiện hành, tìm cách thông qua dự luật thay thế Obamacare với tốc độ chóng mặt. Đích thân Tổng thống Trump đã gặp lãnh đạo 5 nhóm bảo thủ hoài nghi vào đêm trước khi Hạ viện bỏ phiếu cho dự luật này, trong khi thiếu những nỗ lực làm việc trước với các nhóm lợi ích và các phe phái chính trị.

Còn một cửa ải nữa ở Thượng viện để Trumpcare có thể được thông qua. Tuy nhiên, trước những vấn đề của dự luật, triển vọng chính trị cho việc bãi bỏ Obamacare cũng chông gai như nỗ lực thông qua cải cách về chăm sóc sức khỏe quốc gia.

Trumpcare được hứa hẹn sẽ tạo ra những thay đổi to lớn đối với cách mà nhiều người Mỹ được hưởng bảo hiểm, nhưng chính các nhân vật bảo thủ trong chính phe Cộng hòa cũng phàn nàn rằng thực tế dự luật này không có cải thiện nào đáng kể.

Lãnh đạo phe Cộng hòa thì vẫn bảo vệ Trumpcare bằng cách chỉ ra rằng nó sẽ chấm dứt yêu cầu không được sự ủng hộ lâu nay là buộc mọi người phải mua bảo hiểm, nếu không sẽ bị phạt; cũng như bãi bỏ thuế nhằm vào giới thượng lưu mà Obamacare áp đặt và cho phép các tiểu bang quyền quyết định nhiều hơn đối với kế hoạch chăm sóc sức khỏe của mình.

Nhưng họ lại cố tình bỏ qua trước một vấn đề vô cùng lớn là chi phí chăm sóc sức khỏe ở Mỹ tăng nhanh hơn rất nhiều so với lạm phát trong vòng 30 năm qua, chiếm ngày càng nhiều phần trong chi tiêu của các gia đình. Đây là vấn đề đã tồn tại rất lâu trước Obamacare và sẽ tiếp tục tăng đáng kể nếu Trumpcare được thông qua.

Sai lầm của Obamacare, có chăng, là hứa hẹn bảo hiểm “hợp túi tiền” khi mà điều đó bất khả thi, còn thực chất Obamacare góp phần rất ít cho sự gia tăng chi phí chăm sóc sức khỏe. Nhưng việc chỉ trích liên tiếp đối với đạo luật này của phe Cộng hòa đã khiến những người chật vật để chi trả bảo hiểm tin rằng nó chính là nguyên nhân của mọi việc.

So với Obamacare, dự luật Trumpcare cũng không có biện pháp nào giải quyết vấn đề cơ bản của việc tăng chi phí chăm sóc sức khỏe do giá cả không rõ ràng, quá nhiều trung gian, và nhiều khâu thiếu hiệu quả khác.

Và, giới quan sát cho rằng, dự thảo Trumpcare khó có thể qua được cửa ải tiếp theo ở Thượng viện nếu giữ nguyên hiện trạng.