Mỗi người sẽ bỏ phiếu bầu ra một nghị sĩ duy nhất của địa phương mình sinh sống - đảng phái nào chiếm đa số ghế trong Quốc hội sẽ được quyền thành lập chính phủ mới. Và lần này, đảng Bảo thủ của Thủ tướng đương nhiệm Theresa May bất ngờ khi không giành được đa số phiếu.

Thủ tướng Anh Theresa May đã vận động cuộc tổng tuyển cử sớm 3 năm với mong muốn có được chiến thắng áp đảo, củng cố sự ủng hộ trong nghị viện trước khi bắt đầu đàm phán Brexit trong 10 ngày tới, nhưng kết quả công bố trưa hôm 9/6 lại không được như mong đợi. Trong hệ thống chính trị Anh, Thủ tướng là người đứng đầu của đảng phái có đủ ghế trong Hạ viện để thành lập chính phủ. Họ sẽ cần đạt được đa số ghế trong Hạ viện, tức 326 ghế. Trong số 650 ghế nghị sĩ đã được công bố, đảng Bảo thủ chỉ chiến thắng ở 318 ghế, dù là đảng có nhiều ghế nhất nhưng chắn chắc không đủ quá bán để tự thành lập chính phủ. Công đảng, đối thủ lớn nhất của đảng Bảo thủ, giành được 261 ghế.

Lý giải cho sự thắng lợi không hoàn toàn này của đảng Bảo thủ, một số ý kiến cho rằng, đó là do mối quan tâm hàng đầu hiện nay của cử tri Anh không phải là Brexit - lý do để Thủ tướng May đưa ra lời kêu gọi bầu cử sớm, mà là an ninh. Nước Anh đã bị tấn công khủng bố liên tiếp 3 lần chỉ trong vòng 2 tháng, trong đó có 2 vụ xảy ra ngay tại thủ đô London và điều này đã đặt đất nước vào tình trạng khẩn cấp. Bên cạnh đó, trong tuyên ngôn tranh cử của mình, bà May đưa ra kế hoạch buộc người cao tuổi phải đóng góp nhiều hơn cho chi phí chăm sóc sức khỏe - một đề xuất bị hầu hết người dân phản đối khiến sự ủng hộ giành cho đảng Bảo thủ ít dần.

Kết quả bầu cử lần này không nghi ngờ là bước "thụt lùi" đối với đảng Bảo thủ cũng như với chính bà May về vị trí của bà trong vai trò lãnh đạo đảng này. Một kịch bản ngoài dự kiến có thể đẩy nền chính trị nước Anh rơi vào rối loạn trong khi họ đang rất cần sự ổn định để bắt đầu các cuộc đàm phán đưa nước Anh ra khỏi Liên minh châu Âu - dự kiến diễn ra vào ngày 19/6 và đương đầu với những thách thức an ninh sắp tới. "Việc xảy ra hoàn toàn ngược lại với mục đích của May khi bà tổ chức bầu cử sớm. Giờ đây bà ấy phải bắt đầu tiến trình đàm phán Brexit ở thế yếu hơn", AFP dẫn lời giáo sư Tony Travers ở Trường Kinh tế London (Anh) nói.

Nhiều đồn đoán được đưa ra như bà sẽ từ chức hoặc đang chịu rất nhiều áp lực buộc phải từ chức. Lãnh đạo đảng Lao động Jeremy Corbyn hôm 9/6 đã kêu gọi Thủ tướng May từ chức trong bài phát biểu sau khi tái thắng cử ở khu vực bỏ phiếu của mình tại Islington North, thuộc trung tâm London.

“Bà ấy nên ra đi và mở đường cho một chính phủ thực sự đại diện cho đất nước này. Bà ấy đã mất nhiều ghế của đảng Bảo thủ, mất nhiều cử tri, mất sự ủng hộ và tự tin. Tôi cho rằng như vậy là đủ để từ chức” - ông Corbyn nhấn mạnh.

Đến thời điểm hiện tại, bà May chưa đưa ra bất kỳ phát biểu nào về kết quả cuộc bỏ phiếu nhưng cũng khẳng định sẽ không từ chức.

Được biết, Thủ tướng May đã có cuộc diện kiến Nữ hoàng Anh để đề xuất phương án thành lập chính phủ liên minh, khả năng cao nhất là đảng Bảo thủ sẽ hợp tác với đảng Liên minh Dân chủ (DUP) của Bắc Ireland. DUP giành được 10 ghế qua cuộc bầu cử này, tổng cộng liên minh mới sẽ có 328 ghế ở Quốc hội. Trong trường hợp đảng cầm quyền phải thực hiện liên minh các đảng như này, hay còn gọi là “quốc hội treo”, các dự luật họ đưa ra xin ý kiến Quốc hội sẽ gặp khó khăn hơn rất nhiều trong quá trình bỏ phiếu thông qua. Xét trên lý thuyết, vẫn hoàn toàn xảy ra khả năng nghị sỹ các đảng phái khác liên minh lại, hội đủ số phiếu cần để bác các dự luật của chính phủ thiểu số. Điều này cũng đồng nghĩa, việc thống nhất quan điểm chung giữa các đảng phái cho quá trình Brexit vốn đã khó khăn, nay sẽ càng khó khăn hơn và tương lai bà May ở lại số 10 phố Downing cũng chưa được đảm bảo chắc chắn.