Khi nghĩ đến việc “bắn” ngoại ngữ, người ta thường nghĩ đến những người trẻ tuổi, như sinh viên, cán bộ công nhân viên, hay các cháu nhỏ “thần đồng”. Nhưng khi thấy khả năng này từ những ông bà cụ đã ngoài 80 thì thật thú vị.

Đây là việc đương nhiên, vì việc học ngoại ngữ với sự rèn luyện thâm niên thì sẽ ngày càng giỏi. Với sự hăng say trò chuyện, sử dụng nhiều ngôn ngữ để giao tiếp với khách năm châu, những cụ ông, cụ bà này đã làm giới trẻ thán phục.

Gây ấn tượng mạnh là cụ Dương Văn Ngộ (87 tuổi). Cụ dịch và viết thư tay tại bưu điện trung tâm Sài Gòn đã nhiều năm nay, với công việc chuyển ngữ từ tiếng Anh, Pháp sang tiếng Việt và ngược lại. Cụ chăm chỉ làm dịch miệt mài, đôi lúc lại dùng cuốn từ điển đã cũ để tra từ thật cẩn thận. Theo như lời cụ, đây là công việc giúp mọi người liên lạc, góp phần quảng bá nét đẹp của Sài Gòn, và ông chỉ lấy công 15 đến 20 nghìn đồng mỗi bức thư hay bưu thiếp.

Mỗi ngày cụ tiếp xúc với nhiều khách quốc tế, bằng khả năng sử dụng ngôn ngữ Anh và Pháp, cụ đã giúp cho biết bao cuộc hội ngộ. Nhiều khách đến đây với quan niệm phải lấy được danh thiếp với chữ viết của cụ mới trọn chuyến đi.

Theo lời cụ kể, cụ học tiếng Pháp hồi tiểu học. Thầy giáo dạy rất kĩ và khoa học, nên rất thích thú và sau tiểu học thì đã nói và viết thành thạo. Cộng thêm mấy chục năm rèn luyện, nên mới giỏi như bây giờ.

Sau đó cụ học trường Petrus Ký (bây giờ là trường trung học phổ thông chuyên Lê Hồng Phong, Thành phố Hồ Chí Minh). Năm 36 tuổi, sau khi đậu thủ quỹ tại bưu điện Sài Gòn, cụ được hỗ trợ học tiếng Anh, và đã bắt đầu sự nghiệp của mình ở đây.

Không thua cụ ông, cụ bà bán nước Trần Thị Định (89 tuổi) ở ngã ba Phạm Ngũ Lão - Trần Hưng Đạo (quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh) thông thạo 4 tiếng: Anh, Pháp, Hoa, Campuchia, là những ngôn ngữ cụ học được qua quá trình làm việc và sinh sống. Tiếng Campuchia là do giao tiếp hằng ngày với người lao động tại Tây Ninh, tỉnh sát biên giới, quê cụ. Tiếng Anh và Pháp là do quá trình làm việc trong nghề chăm sóc sắc đẹp cho phụ nữ phương Tây lúc vào Sài Gòn theo chồng. Tiếng Hoa là do những người hàng xóm mà cụ thường xuyên thăm hỏi, dần thì thuộc luôn tiếng của họ. Nhờ vốn ngoại ngữ giao tiếp này, quán nước của cụ đắt khách bốn phương, giúp cụ có thể xoay sở cho con ăn học thành người.

Mặc dù chưa trọn vẹn về phát âm, theo đánh giá của anh Richard (40 tuổi, đến từ Úc), người Việt Nam bán hàng rong nói tiếng Anh tốt hơn so với các nước Đông Nam Á khác: “Tôi thường gặp và trao đổi với người Việt ở khách sạn, đi dạo trên đường phố và họ nói tiếng Anh rất tốt. Nếu bỏ qua các lỗi về ngữ pháp, các bạn hoàn toàn có thể giao tiếp với người bản ngữ một cách bình thường.”

Khả năng ngoại ngữ cũng giúp cho những tiểu thương ở các chợ, đặt biệt là ở trung tâm Sài Gòn, ăn nên làm ra. Ý thức được việc này, các tiểu thương cố công học không ít thì nhiều: “Hồi xưa thì cũng ít người nói được tiếng Anh lắm. Nhưng mà hoàn cảnh bắt buộc, bán cho khách nước ngoài nhiều thì tự nhiên bản thân mình cũng phải ý thức được việc học ngoại ngữ cần thiết như thế nào. Không biết ngoại ngữ thì chết đói là cái chắc, vì chẳng bán cho ai được đâu”, anh Hồ Minh Sơn (40 tuổi), chủ gian hàng đồ lưu niệm chia sẻ. Cũng theo anh, phương pháp học được các tiểu thương áp dụng là nghe rồi bắt chước nói theo du khách. Anh Sơn biết nói tiếng Anh, Trung Quốc, tiếng Nhật cũng nhờ cách này.

Quyết định giao tiếp với khách Tây để tăng thu nhập, ông Vũ Hồ Xuân (54 tuổi, chạy xe ôm) tâm sự: "Người nước ngoài khi nói chuyện với mình họ luôn cố gắng nói thật chậm để mình có thể hiểu được. Với lại thấy mình nói tiếng “bồi” nhiều nên họ cũng thông cảm, cũng lược bớt những câu từ dài hay quá khó, chỉ nói những câu đơn giản để mình có thể hiểu, nên việc giao tiếp dần dần trở nên dễ dàng hơn.” Ông có thể nói tiếng Anh, tiếng Trung Quốc và một số câu chào tiếng Nhật.

Ông Xuân cũng không quên giới thiệu chú bé tên Hoà (15 tuổi, bán vé số) nói tiếng Anh, tiếng Hàn như phim. Hoà nhanh nhẩu:  “Hello madam, you’re so beautiful. In Viet Nam, anybody like you is called a kind-hearted woman”. Nhắc đến tiếng Hàn, Hoà đáp lại bằng một chuỗi câu chào hỏi, cám ơn,… nghe không khác gì diễn viên phim Hàn. Em cho biết rất thích nhóm nhạc Kpop như Bigbang và SNSD, em thuộc gần hết các bài hát của họ, và nếu có tiền em sẽ sang Hàn Quốc.