Vì an ninh của nước Mỹ, những quy định mới sẽ có sự "thanh lọc" lớn với những người muốn vào Mỹ, thông qua một bảng câu hỏi mới cho những người xin cấp visa tới Mỹ trên toàn thế giới. Mẫu câu hỏi này được Văn phòng Ngân sách và Quản lý Mỹ thông qua hôm 23/5, bất chấp sự phản đối của nhiều nhóm giáo dục và những người thuộc nhóm học thuật trong thời gian lấy ý kiến công chúng.

Những người chỉ trích cho rằng điều này sẽ gây thêm gánh nặng, khiến thủ tục xin visa trở nên phức tạp, cồng kềnh hơn, mất nhiều thời gian hơn, dẫn đến sự chậm trễ trong quá trình xét duyệt khiến các sinh viên quốc tế và các nhà khoa học nản lòng khi muốn tới Mỹ.

Theo luật mới, trong bảng câu hỏi yêu cầu, các nhân viên lãnh sự quán có thể yêu cầu người xin visa cung cấp toàn bộ số hộ chiếu trước đây, lịch sử hoạt động trên mạng xã hội trong vòng 5 năm, địa chỉ email, số điện thoại và lý lịch, tiểu sử từ 15 năm trước cho tới thời điểm xin cấp visa, bao gồm địa chỉ cư trú, nghề nghiệp và lịch sử du lịch. 

Người xin visa cũng có thể phải cung cấp thêm một số thông tin khác nếu nhân viên lãnh sự xét thấy có những thông tin cần được kiểm chứng để đảm bảo an ninh quốc gia. Dù các câu hỏi mới trong bảng hỏi là tự nguyện, không bắt buộc trả lời, nhưng việc người nộp đơn không cung cấp thông tin có thể làm chậm hoặc cản trở quá trình phê duyệt visa.

Trước đó, Bộ Ngoại giao Mỹ đã cho biết sẽ siết chặt kiểm soát đối với những ứng viên xin visa bị nghi có liên hệ với khủng bố hoặc không đủ tư cách sở hữu visa nhằm đảm bảo an ninh quốc gia.

Văn phòng Ngân sách và Quản lý Mỹ đã đẩy nhanh việc thông qua mẫu câu hỏi mới này trong vòng 6 tháng, thay vì 3 năm như thông lệ.

Các luật sư về di trú và những người hoạt động vì quyền lợi người nhập cư cho rằng việc yêu cầu người xin visa khai báo chi tiết thông tin cá nhân và lịch sử sử dụng mạng xã hội có thể gây khó cho người nộp đơn, khiến họ vô tình mắc lỗi, bởi rất khó để một người nhớ được chính xác tất cả các thông tin mà bản khai yêu cầu. 

Kiểm soát an ninh mà cụ thể là kiểm soát những người nhập cư vào Mỹ là một trong những cam kết mạnh mẽ nhất của Tổng thống Donald Trump từ thời tranh cử 2016. Bên cạnh việc đề xuất đổ nhiều tiền hơn cho quân đội và xây dựng bức tường ngăn ở biên giới Mỹ - Mexico, ông Trump cũng đã ký ban hành sắc lệnh cấm nhập cảnh đối với các công dân tới từ 6 nước có đông người Hồi giáo. Sắc lệnh này hiện đã bị “tạm ngừng thực thi” theo quyết định của tòa án.

Trong một diễn biến khác, trong cuộc hội đàm tại Nhà Trắng ngày 31/5, Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc và Tổng thống Mỹ Donald Trump cũng đã trao đổi về vấn đề cấp visa cho sinh viên Việt Nam. Theo đó, Mỹ hoan nghênh ngày càng nhiều sinh viên Việt Nam tới học tập tại Mỹ và duy trì cam kết cấp visa nhanh chóng, bao gồm visa cho sinh viên trên cơ sở luật pháp Mỹ. Buổi hội đàm cũng thảo luận nhiều nội dung, đặc biệt thông qua các chương trình trao đổi học thuật và chuyên môn.

Hiện nay, có hơn 21.000 sinh viên Việt Nam đang học tập trong các chương trình đại học tại Mỹ và gần 4.000 sinh viên đã tham gia vào các chương trình trao đổi giáo dục.