Đôi khi, chúng ta thường lầm tưởng cuộc đời mình vốn được làm nên từ những điều to tát hay những biến cố lớn lao mà quên đi những khoảnh khắc vốn nhỏ bé, chợt đến và vụt đi nhanh chóng. Chúng ta đổ lỗi cho guồng xoay hối hả của cuộc sống và cho phép mình tạm thời lãng quên đi ý nghĩa của chúng. Để rồi, có những lúc ta gặp phải khó khăn, buồn chán ta thường mang trong mình tâm lý oán trách “Tại sao cuộc đời lại nghiệt ngã đến vậy?” hay “Tại sao những điều không may mắn cứ liên tục bủa vây mình?” Nếu bạn vẫn còn giữ cho mình những hoài nghi như vậy, hãy thử đến với Bài giảng cuối cùng (The last lecture) của Randy Pausch, biết đâu, bạn sẽ tìm được cách để giải phóng hoàn toàn những hoài nghi ấy.

Randy Pausch là Giáo sư bộ môn Khoa học Máy tính, Tương tác Người – Máy và bộ môn Thiết kế tại trường Đại học Carnegie Mellon (Mỹ). Ông là một nhà giáo, là nhà nghiên cứu khoa học nhận được nhiều giải thưởng quan trọng. Ông từng cộng tác với Adobe, Google, Walt Disney và khởi xướng đề án Alice. Bài giảng cuối cùng là cuốn sách được hoàn thiện từ bài thuyết trình cuối cùng của ông tại trường Đại học Carnegie Mellon khi ông biết mình chẳng còn sống được bao lâu bởi chứng bệnh ung thư tuyến tụy giai đoạn cuối.

Lấy cảm hứng từ những ước mơ thuở thơ bé, bằng giọng kể hóm hỉnh, khiêm tốn, gãy gọn nhưng tràn đầy cảm xúc và sự chân thành, Randy Pausch chậm rãi chia sẻ với chúng ta những câu chuyện nhỏ nhặt nhưng đã trở thành những khoảnh khắc đầy ấn tượng, có ý nghĩa quan trọng đối với cuộc đời ông. Những khoảnh khắc ấy có vui, có buồn, có thất bại và có cả bế tắc. Nhưng cách mà ông đối diện với chúng thật khiến chúng ta phải thán phục.

“Chúng ta không đổi được những quân bài đã chia, chỉ có thể đổi cách chơi những quân bài đó”

Sự sinh tồn của con người là hữu hạn. Đời người vốn vô thường. Nói đời người dài cũng thật là dài mà ngắn ngủi cũng chẳng có gì sai. Chung quy cũng chỉ bởi cách nhìn nhận của mỗi người. Chúng ta không thể biết được những biến cố nào sẽ xảy đến trong cuộc đời mình nhưng chúng ta hoàn toàn có thể quyết định được mình nên dùng cách nào để đối mặt với những biến cố ấy. Lạc quan hay bi quan, tích cực hay tiêu cực đều nằm ở sự lựa chọn của chính chúng ta.

Randy không thể ngờ được mình sẽ phải từ giã sự sống mãi mãi ở cái tuổi bốn mươi sáu khi mà ông đang ở đỉnh cao của sự nghiệp và đang có một gia đình hạnh phúc. Những tưởng ông sẽ buồn chán, sẽ ủ rủ, sẽ than trách số phận. Nhưng ông đã không làm như vậy. Bởi ông biết chúng không thể giúp ông thay đổi được sự thật mà ông sẽ phải đối mặt: cái chết. Ông dành thời gian bên vợ con nhiều hơn. Ông quyết định làm bài thuyết trình cuối cùng như một món quà kí ức mà ông muốn để lại cho ba đứa con thơ. Ông muốn ra đi trong hình ảnh là một người cha luôn tràn đầy tình yêu thương ấm áp dành cho con, là một người chồng biết trân quý người bạn đời của mình, là một vị giáo sư nghiêm khắc nhưng hết lòng với sinh viên, là một người đồng nghiệp thân thiện và đáng quý.

“Thời gian là tất cả những gì bạn có. Và một ngày nào đó, bạn sẽ thấy, bạn có ít hơn là bạn nghĩ”

Randy ý thức rất rõ giá trị hữu hình của thời gian. Với ông, đó là thứ tài sản quý giá nhất mà con người có được. Chỉ khi biết coi trọng thời gian, chúng ta mới có thể đạt được những gì mà mình mong muốn, mới thấy cuộc sống của mình trở nên thật ý nghĩa. Thời gian có thể giúp ước mơ của chúng ta thành hiện thực và cũng có thế khiến chúng thay đổi. Điều chúng ta cần làm là đừng bao giờ cho phép mình tùy tiện lãng quên chúng mà hãy tìm cách thực hiện được chúng khi có thể. Khi ấy những ước mơ khác sẽ tìm đến. Cuộc sống của chúng ta sẽ không còn đơn điệu.

Randy đã để lại một Bài giảng cuối cùng thật ý nghĩa. Đó là một cuốn sách đáng để đọc, là một người bạn tri âm, là chỗ dựa tinh thần tuyệt vời giúp ta có cái nhìn lạc quan hơn với cuộc sống đầy bộn bề này.