Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ cam kết cải thiện mối quan hệ song phương
Bình Nguyên 05/18/2017 10:30 AM
Cuộc gặp gỡ giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan ngày 16/05 đã cải thiện mối quan hệ giữa hai nước.

Chuyến thăm của Tổng thống Erdogan đến Mỹ diễn ra trong bối cảnh quan hệ hai nước đang suy giảm nghiêm trọng, đặc biệt từ sau vụ đảo chính bất thành tháng 7 năm ngoái ở Thổ Nhĩ Kỳ. Mâu thuẫn nảy sinh từ việc Ankara yêu cầu Mỹ dẫn độ giáo sĩ Gulen, đang sống lưu vong ở bang Pennsylvania, về Thổ Nhĩ Kỳ để xét xử. Tuy nhiên, Washington đã bác bỏ yêu cầu này, đồng thời đòi hỏi phía Thổ Nhĩ Kỳ phải cung cấp bằng chứng về sự tham gia của giáo sĩ này trong âm mưu đảo chính. 

Căng thẳng leo thang khi Thổ Nhĩ Kỳ đưa ra tuyên bố về việc có "bàn tay nước ngoài" dính líu vào vụ chính biến. Văn phòng Công tố thành phố Edirne, Tây Bắc Thổ Nhĩ Kỳ, đã “điểm mặt” Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) và Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) có liên đới khi “hỗ trợ đào tạo lực lượng nòng cốt trong phong trào của giáo sĩ Gulen".

Mâu thuẫn giữa hai quốc gia không chỉ dừng lại ở đó. Thổ Nhĩ Kỳ lên án sự ủng hộ của Mỹ đối với các nhóm dân quân người Kurd, vốn được Washington coi là đội quân chiến đấu hiệu quả trong cuộc chiến chống tổ chức "Nhà nước Hồi giáo" (IS) tự xưng ở Syria, trong đó có nhóm YPG bị Chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ đặt ra ngoài vòng pháp luật. Thổ Nhĩ Kỳ đã nhiều lần yêu cầu Mỹ thay đổi lập trường với lực lượng này, nhưng không nhận được sự đồng tình từ Washington. 

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan (trái) và Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: Getty Images

Trong khi đó, phía Mỹ từng cáo buộc chính quyền của Tổng thống Erdogan không thực hiện đầy đủ các cam kết trong cuộc chiến chống lại các nhóm Hồi giáo cực đoan ở Syria. Ankara bị cáo buộc đã hỗ trợ tài chính, vũ khí và vật liệu nổ cho nhiều lực lượng của phiến quân Syria. Một lượng lớn dầu mỏ mà IS khai thác từ các giếng dầu chúng chiếm được ở cả Syria và Iraq cùng nhiều hiện vật văn hóa được cho là tuồn ra thế giới qua các "giao dịch đen" có sự hậu thuẫn của chính quyền Thổ Nhĩ Kỳ. 

Tại cuộc gặp ở Tòa Bạch Ốc, Tổng thống Erdogan và Tổng thống Trump đã kêu gọi xây dựng mối quan hệ mạnh mẽ giữa hai nước đồng minh thuộc Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO). Tổng thống Erdogan khẳng định chuyến thăm của ông có ý nghĩa lịch sử, đồng thời ca ngợi các mối quan hệ tốt đẹp giữa hai nước.

Ông Trump cam kết ủng hộ Ankara trong cuộc chiến chống các tổ chức khủng bố như IS và tổ chức Đảng Công nhân người Kurd. Tổng thống Mỹ cũng khẳng định sẽ sớm cung cấp những khí tài quân sự theo yêu cầu của Thổ Nhĩ Kỳ. Còn về phía Thổ Nhĩ Kỳ, ông Erdogan đã ngừng chỉ trích trực tiếp việc Washington cung cấp vũ khí cho một nhóm vũ trang người Kurd ở Syria, song nhấn mạnh Ankara sẽ không chấp nhận sự hiện diện của các đơn vị người Kurd trong khu vực.

Cuộc gặp gỡ giữa ông Trump và ông Erdogan đã phần nào giải tỏa căng thẳng giữa hai quốc gia. Ảnh: AFP

Mặc dù khẳng định Thổ Nhĩ Kỳ là đồng minh lâu dài trong cuộc chiến chống chủ nghĩa Hồi giáo cực đoan, nhưng Tổng thống Trump không hề nhắc đến lo ngại của Ankara về quyết định vũ trang cho lực lượng người Kurd tại Syria cũng như yêu cầu dẫn độ giáo sĩ Fethullah Gulen, người được cho là đứng đằng sau cuộc đảo chính bất thành hồi năm ngoái tại Thổ Nhĩ Kỳ.

Thổ Nhĩ Kỳ là quốc gia Hồi giáo có mối quan hệ tương đối gần gũi với phương Tây. Được coi là vùng đệm giữa châu Âu và khu vực Trung Đông thường xuyên xảy ra xung đột, Thổ Nhĩ Kỳ cũng là nơi NATO đặt căn cứ không quân chiến lược Incirlik, hiện giữ vai trò quan trọng trong cuộc chiến của liên quân. Cũng như các nước EU, chính quyền Mỹ không ủng hộ "chiến dịch thanh trừng" mà Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ đã tiến hành trong nhiều tháng qua nhằm vào hàng chục nghìn đối tượng bị cáo buộc tham gia và ủng hộ cuộc đảo chính bất thành. Cuộc gặp gỡ giữa hai người đứng đầu nhà nước Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ dù chưa đạt được nhiều thỏa thuận chung nhưng đã phần nào giúp giảm bớt căng thẳng giữa hai bên. 

Author: Bình Nguyên

News day