Theo Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergey Shoigu, đây là “sự kiện huấn luyện các lực lượng vũ trang lớn nhất trong năm nay”, với sự tham gia của gần 12.700 binh sĩ (10.200 binh sĩ hoạt động trên lãnh thổ Belarus), gần 70 máy bay các loại, 680 đơn vị kỹ thuật chiến đấu gồm 250 xe tăng, 200 xe công cụ, hệ thống tên lửa giàn và súng chống tăng, 10 tàu chiến.

Các đơn vị quân đội khu vực sẽ thực hiện nhiệm vụ đối phó với các nhóm cực đoan được tiếp tế kỹ thuật, vũ khí và xe máy từ trên không hoặc qua đường biển, tìm cách thâm nhập lãnh thổ liên minh để thực hiện âm mưu khủng bố.

Trong tiếng Nga, Zapad có nghĩa là phía tây hay phương Tây, tức nói đến những vùng lãnh thổ phía tây của Nga, Belarus, Kaliningrad, vốn nằm giữa Ba Lan và các nước vùng Baltic. Địa điểm tập trận diễn ra ngay sát biên giới với Ba Lan và Litva, thành viên của NATO.

Bộ Quốc phòng Nga cho rằng, Zapad 2017 chỉ mang tính phòng thủ, đồng thời gọi những thông tin về “mối đe dọa Nga” liên quan đến cuộc tập trận này là phi thực tế. Cuộc diễn tập được tiến hành công khai, Bộ Quốc phòng Belarus đã gửi lời mời đại diện Bộ Quốc phòng 7 quốc gia và nhiều tổ chức quốc tế, trong đó có Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), Tổ chức Hiệp ước an ninh tập thể (CSTO), Cộng đồng các quốc gia độc lập (SNG), Liên Hợp Quốc (LHQ), Tổ chức An ninh và Hợp tác châu Âu (OSCE) đến quan sát cuộc diễn tập.

Ngay khi Nga công khai tuyên bố tổ chức cuộc tập trận quy mô lớn Zapad, cả Mỹ và NATO đều lên tiếng cáo buộc cuộc tập trận này để thử nghiệm khả năng gây chiến chống lại phương Tây của Nga. Về phía mình, NATO đã tiến hành 85 cuộc tập trận tại các khu vực giáp giới phía Tây với Belarus, huy động khoảng 120.000 quân nhân.

Mỹ và NATO khẳng định cuộc tập trận có quy mô lớn hơn rất nhiều so với con số mà Nga công bố. Litva tố cáo Nga muốn huy động hơn 100.000 binh sĩ cho cuộc tập trận với ý đồ để lại một bộ phận quân đội trên lãnh thổ Belarus một khi cuộc tập trận kết thúc.

Một số quan chức phương Tây khác, trong đó có Tư lệnh Quân đội Mỹ tại châu Âu, Tướng Ben Hodges, lại đề cập đến khả năng Nga sẽ tận dụng cuộc tập trận Zapad nhằm sáp nhập các khu vực nói tiếng Ba Lan và Nga tại vùng Baltic vào lãnh thổ Nga. Năm 2013, Nga có cuộc diễn tập tương tự Zapad 2013 và sau đó vào năm 2014, Nga đã sáp nhập Crimea.

Trước nỗi bất an của nhiều nước vùng Baltic và Ba Lan, Mỹ đã quyết định gửi 7 chiến đấu cơ F-15 tiến hành tuần tra trong không phận các nước Baltic.