Nghĩa trang Do Thái cổ (Old Jewish) nằm trên phố Vladislavova, New Town, thuộc khu Do Thái ở thành phố Prague, thường được biết đến với cái tên Praha của nước cộng hòa Czech. Đây là một trong số những nghĩa trang người Do Thái lâu đời nhất còn tồn tại trên đất châu Âu. Người ta tìm ra nơi này vào khoảng những năm đầu thế kỉ XV. Lần an táng cuối cùng tại Old Jewish diễn ra vào năm 1787, giữa lần đầu và lần cuối an táng là khoảng cách 350 năm dài dằng dặc. Ước tính, đã có khoảng hơn 100000 người được sắp xếp an nghỉ ở nơi đây.

Điểm đặc biệt của nghĩa trang Do Thái cổ là cấu trúc nhiều tầng: khi nghĩa trang hết chỗ và không thể mở rộng thêm, một nghĩa trang mới sẽ được tạo ra bằng cách phủ đất lên tầng mộ hiện tại. Trong lịch sử, người Do Thái từng bị chính quyền Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha đuổi khỏi biên giới. Họ trôi dạt đến Praha, định cư lại thành phố này và chỉ được chính quyền địa phương cấp một phần đất rất nhỏ để làm nghĩa địa, không cho phép mở rộng thêm. Cái khó ló cái khôn, nghĩa địa cao tầng đầu tiên trên thế giới ra đời từ đó.

Một điều rất ít người biết về địa điểm thú vị này, đó là cái tên bí mật của nghĩa trang mà bao năm qua người Do Thái vẫn truyền lại cho con cháu mình: “Beith Hajaim”, tiếng Do Thái có nghĩa là “Ngôi nhà của Cuộc sống”. Thật kỳ lạ khi một nơi mà người ta thường nghĩ rằng chỉ toàn hình dáng của chết chóc lại sở hữu cái tên đầy sức sống như vậy. Nhưng người Do Thái có cái lý riêng của họ.

Hiện nay, trong nghĩa trang có tổng cộng 12.000 ngôi mộ chen chúc nhau trên tầng thứ 12. Hàng chục lớp người, hàng chục thế hệ đã an nghỉ tại nơi này, đây là điểm dừng chân cuối cùng trong hành trình cuộc sống của cả trăm ngàn sinh mạng. Sự hủy diệt là nguồn gốc của sinh tồn, chân lý đó đã được chứng minh bằng thực tế khoa học, tiêu biểu như việc những vì sao trong vũ trụ tự phát nổ để tạo ra 92 nguyên tố hóa học, khởi nguồn nên con người, vạn vật và sự sống. Bởi vậy, đặt chân đến nghĩa trang Do Thái cổ, bạn không chỉ có cơ hội tìm hiểu thêm về văn hóa, lịch sử của người Do Thái; mà còn có dịp được suy ngẫm và trải nghiệm, để thấm thía hơn vòng luân hồi sinh tử, để biết quý trọng hơn sinh mạng mình và những được mất mình trải qua trong cuộc đời. Chẳng vậy mà tác giả Nguyễn Phương Mai từng mô tả rất chi tiết những cảm giác chân thật của cô khi đứng giữa bầu không khí thiêng liêng nơi nghĩa địa Praha, trong cuốn sách du ký “Lên đường với trái tim trần trụi: Tôi là một con lừa”, rằng: “Những ngón chân tôi vô thức quặp lại, chừng như muốn cố sức cản tiếng tim tôi đập dồn dập tiếp đất, đánh thức hàng trăm linh hồn Do Thái sấp ngửa nức nở chồng lên nhau chỉ trong một khoảnh đất bé xíu bằng hai bàn tay con gái.”.

Du khách tới nghĩa trang không mất phí tham quan. Ngoài nghĩa địa Praha, khu Do Thái còn sở hữu nhiều điểm tham quan thú vị bậc nhất Praha với gần 1000 năm văn hóa phát triển. Nếu muốn tìm hiểu thêm về người Do Thái – tộc người được mệnh danh là thông minh nhất thế giới, cũng là tộc người đã trải qua nhiều thăng trầm lịch sử - thì bạn không nên bỏ qua điểm đến này.