Máu từ khi mới được sản sinh ra đã có khả năng chữa bệnh, nhưng làm thế nào chúng ta có thể khai thác chúng mà không dựa vào nguồn máu của những người hiến tặng?

Máu mới đang được thử nghiệm để điều trị các bệnh như bệnh Alzheimer. Những con chuột già được tiêm máu từ con người ở tuổi vị thành niên đã cho thấy mức độ nhận thức, trí nhớ và hoạt động thể chất được cải thiện. Nhưng những nghiên cứu này dựa vào máu của những người hiến tặng trẻ tuổi. Nếu đây trở thành phương pháp điều trị bệnh liên quan đến tuổi tác, và mong muốn giúp con người chống lại sự lão hóa thì sẽ rất khó để có được sự đóng góp đủ đáp ứng nhu cầu. Việc khám phá ra một protein giữ cho tế bào gốc máu trẻ có thể giúp ích rất nhiều trong việc chống lại sự lão hóa.

Thí nghiệm cụ thể

Các thuộc tính trẻ hóa của máu mới đã được đưa ra sau những thí nghiệm khá là rùng rợn: những con chuột non và già được khâu vào với nhau để chia sẻ hệ thống tuần hoàn. Sức khoẻ của những con chuột già đã được cải thiện, trong khi sức khỏe của những con chuột non lại xấu đi. Các nghiên cứu trên động vật khác đã chỉ ra rằng tiêm máu mới và máu cũ có những tác dụng tương tự.

Các tế bào máu đỏ và trắng của chúng ta được tạo ra bởi các tế bào gốc mà chúng đến từ tế bào gốc "mẹ" trong tủy xương. Nhưng khi chúng ta già, số lượng tế bào gốc mẹ bị suy giảm. Ví dụ cụ thể: một trong những phụ nữ sống lâu nhất thế giới chỉ có hai tế bào trong máu của bà khi bà qua đời ở tuổi 115.

Sự suy giảm tế bào gốc "mẹ" khiến cho người ta có ít hồng cầu và bạch cầu hơn (trong đó có bạch cầu lymphô B và T). Những suy giảm này có thể gây thiếu máu và làm suy yếu hệ miễn dịch. Hartmut Geiger thuộc Đại học Ulm ở Đức cho biết: "Thông thường hệ thống miễn dịch ở người cao tuổi không đủ khả năng chống lại các bệnh nhiễm trùng nặng.”

Khi nhóm nghiên cứu của Geiger kiểm tra tủy xương ở chuột, họ phát hiện ra rằng những con chuột già hơn có lượng protein osteopontin thấp hơn nhiều. Để xem liệu protein này có ảnh hưởng đến tế bào máu gốc hay không, nhóm nghiên cứu đã tiêm các tế bào gốc vào những con chuột thiếu osteopontin và phát hiện ra rằng tế bào nhanh chóng già đi.

Nhưng khi các tế bào gốc lớn hơn được trộn lẫn trong một đĩa với osteopontin và một protein kích hoạt nó, chúng bắt đầu sản sinh ra các tế bào bạch cầu giống như tế bào gốc non. Điều này cho thấy osteopontin làm cho tế bào gốc trẻ hơn (Theo Tạp chí EMBO, doi.org/b4jp).

Một phương pháp mới đáng kỳ vọng

"Nếu chúng ta có thể chuyển nó thành một phương pháp điều trị, chúng ta có thể làm cho máu cũ trẻ lại," Geiger nói.

Bà Hanadie Yousef, thuộc Đại học Stanford, California, nói: "Các nghiên cứu dài hạn cần xem xét cách tiếp cận này có thể làm trẻ hóa được toàn bộ hệ thống máu hay không.”

Cho đến nay, hầu hết các nỗ lực để sử dụng máu như là một tác nhân làm trẻ hóa đều tập trung vào huyết tương, như một số người tin rằng nó mang yếu tố hòa tan giúp duy trì các tế bào máu mới. Nhưng Geiger nghĩ rằng các tế bào trong máu có thể đóng một vai trò quan trọng, bởi vì chúng có thể di chuyển tốt hơn vào các mô của cơ thể.

Nhóm của Geiger đang phát triển một loại thuốc có chứa osteopontin và protein kích hoạt để khuyến khích tế bào gốc máu hoạt động mạnh mẽ hơn. Ông nói: "Nó sẽ làm tăng hệ thống miễn dịch của người cao tuổi.”

Một loại thuốc như vậy có thể có những lợi ích vượt ra ngoài việc chống lại nhiễm trùng và làm giảm tình trạng thiếu máu. Nhóm nghiên cứu cũng nghĩ rằng protein sẽ làm tăng mức độ tế bào gốc ở người mẹ. Chỉ có một số nhỏ các tế bào như vậy có liên quan đến bệnh tim, vì vậy Geiger cho biết có cơ hội thúc đẩy nhằm giúp ngăn ngừa tình trạng này.

Ioakim Spyridopoulos thuộc Đại học Newcastle, Vương quốc Anh nói thêm: "Nghiên cứu này cung cấp thêm bằng chứng cho thấy tế bào có thể được trẻ hóa lại. Họ đã làm cho máu cũ trở nên mới hơn, trẻ hơn, mặc dù cần các nghiên cứu lâm sàng để kiểm tra mức độ khả thi.”

Theo Newscientist