Đây là hành động được xem như "lời cảnh báo" về tự do hàng hải của Mỹ đối với Trung Quốc, khi mà cách đây hơn một tuần, máy bay ném bom H-6K của Trung Quốc đã tiến hành diễn tập hạ cánh và cất cánh phi pháp ngay tại đường băng trên đảo Phú Lâm thuộc quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam.

Hai giới chức được Reuters dẫn tin cho biết động thái mới này của Mỹ có thể khiến Bắc Kinh tức giận trong khi Tổng thống Donald Trump đang cần sự cộng tác của Trung Quốc về vấn đề Bắc Hàn.

Tàu khu trục USS Higgins và tuần dương hạm USS Antietam đi qua vùng biển trong phạm vi 12 hải lý quanh các đảo Cây (Tree), Linh Côn (Licoln), Tri Tôn (Triton) và Phú Lâm thuộc quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam. Theo Bộ Quốc phòng Mỹ, việc tuần tra trong phạm vi 12 hải lý quanh một đảo hoặc thực thể để cấu thành một cuộc tuần tra tự do hàng hải về mặt pháp lý.

Trước việc này, Bắc Kinh bày tỏ sự tức tối khi cho Bộ Quốc Phòng đưa ra bản tuyên bố nói Mỹ “vi phạm luật lệ của cả Trung Quốc và luật quốc tế, khi xâm phạm chủ quyền Trung Quốc, đồng thời làm tổn hại sự tin cậy lẫn nhau giữa hai quân đội”.

Đảo Phú Lâm là một căn cứ quân sự quan trọng của Trung Quốc ở Biển Đông, nơi nước này triển khai những vũ khí quân sự và xây đường băng. Hình ảnh vệ tinh hôm 12/5 cho thấy Trung Quốc đã bố trí thêm những vũ khí mới ra đảo này, theo Chương trình Sáng Kiến Minh Bạch Hàng Hải Châu Á (AMTI). Theo AMTI, các vũ khí này bao gồm tên lửa đất đối không, tên lửa hành trình chống ngầm và hệ thống radar.

Hôm 18/5 vừa qua, Trung Quốc cũng lần đầu tiên lên tiếng xác nhận đã điều máy bay ném bom H-6k đến Biển Đông. Theo đánh giá của các chuyên gia quốc tế, các máy bay này đã được triển khai đến đảo Phú Lâm.

Ngày 23/5, Ngũ Giác Đài đã rút lời mời Trung Quốc tham gia tập trận Vành đai Thái Bình Dương (RIMPAC) vì những động thái "quân sự hóa" liên tục gần đây của nước này trên Biển Đông.

Từ năm 2015, Mỹ thường xuyên tiến hành các cuộc tuần tra trong chương trình tự do hàng hải tại Biển Đông, theo đó các tàu chiến Mỹ đi vào vùng 12 hải lý quanh các đảo ở khu vực Biển Đông, thách thức đòi hỏi về chủ quyền quá đáng của Trung Quốc ở Biển Đông.