Nước sốt đỏ ngọt có nguồn gốc từ một loại gia vị làm từ cá là một phần của ẩm thực ở Việt Nam, Thái Lan và Philippines, theo nhà ngôn ngữ học Dan Jurafsky. Tại những thời điểm và địa điểm khác nhau, nước sốt cà chua bao gồm các thành phần khác nhau như nấm, quả óc chó và cây anh đào, trong khi cà chua là một thành phần được bổ sung chỉ mới gần đây, ông viết.

Tên của loại sốt đỏ ngọt này là ketchup hoặc catsup tùy thuộc vào sở thích ngôn ngữ của bạn - bắt nguồn từ Phúc Kiến Trung Quốc. “Tùy thuộc vào cách nó được dịch, tiền thân của ketchup được biết đến như ke-tchup, kôechiap hoặc kê-tsiap", Lakshmi Gandhi viết cho CodeSwitch của NPR. Nước mắm lên men ban đầu được biết đến với cái tên này và sau đó một loại rau củ lên men có nhiều tên địa phương được làm thành công: hai loại nước sốt này là nguồn gốc nước sốt cà chua.

"Ke-tchup đã có cuộc hành trình về phía tây khi nó được đưa tới châu Âu bởi các thủy thủ Hà Lan và người Anh trong những năm 1600", Gandhi viết. "Bây giờ được gọi là 'sốt cà chua' hoặc 'catsup' bằng tiếng Anh, nước sốt đã hấp dẫn các thương nhân và thủy thủ vì một số lý do, một trong số đó là nó được bảo quản tốt và có thể giữ trong vài tháng mà không bị hư hỏng."

Nhưng nước sốt cà chua không chỉ phổ biến với các thủy thủ. Theo thời gian, người dân - những người không có tủ lạnh như các thủy thủ đã tìm ra được một loại hương vị vô cùng ngon. Công thức chế biến nước sốt cà chua tự làm bắt đầu xuất hiện, nhiều ghi nhận đầu tiên của người Anh về ketchup (hoặc “katchup”, vì cách đọc thông thường khá nhàm chán) xuất hiện trong The Compleat Housewife, một cuốn sách nấu ăn với 1727 món ăn phổ biến của Eliza Smith đã nhiều lần tái bản.

Các thành phần trong công thức của Smith bao gồm: cá cơm, hẹ tây, giấm, gừng và hạt nhục đậu khấu. Sách hướng dẫn các đầu bếp lắc chai hỗn hợp của họ một hoặc hai lần một ngày trong một tuần trước khi sử dụng. Công thức nấu ăn cho nước sốt lên men được làm chủ yếu từ các thành phần như nấm và quả óc chó là phổ biến vào những năm 1700 ở Anh, Jurafsky viết. Chẳng hạn, Jane Austen, cô nổi tiếng là có một hương vị đặc biệt cho sốt cà chua nấm.

Năm 1742, The Compleat Housewife là sách dạy nấu ăn đầu tiên được in ở các thuộc địa của Mỹ, theo chuyên gia lịch sử ẩm thực người Mỹ Jan Longone. Một thời gian sau đó, đã có một người mạnh dạn thêm cà chua vào hỗn hợp này.

Cà chua không phải là một món ăn yêu thích của phần lớn người ở Mỹ, viết bởi Sara Bir của Modern Farmer. Mặc dù thực dân đến từ lục địa châu Âu đã quen thuộc với cà chua, được cho là có nguồn gốc ở Nam Mỹ, nhưng thực dân Anh vẫn còn nghi ngờ về cà chua và chúng không được ăn rộng rãi. Tuy nhiên, vào năm 1812, theo Jasmine Wiggins viết cho National Geographic, công thức đầu tiên cho ketchup cà chua được xuất bản.

Khác với nước sốt màu nâu nhạt được sản xuất bởi nấm, cá cơm và quả óc chó, tương cà không giống như vậy. Phiên bản cuối cùng của nước sốt cà chua là từ quá trình lên men đến giấm, muối và hỗn hợp nhiều đường mà chúng ta biết ngày nay.

Ngành thương mại về ketchup bắt đầu được sản xuất vào những năm 1820, theo Rachel Swaby viết cho Gizmodo. Nhưng loại gia vị ấy đã không được mở rộng cho đến khi nội chiến Hoa Kì phổ biến các loại thực phẩm được chế biến thương mại. Heinz bắt đầu sản xuất nước sốt cà chua vào năm 1876 và nó đã trở thành một trong những loại gia vị phổ biến nhất ở Mỹ.

Theo: smithsonianmag.com