Ngày 22.8, Reuters đưa tin, Tòa án Tối cao Ấn Độ ở New Delhi đã phán quyết rằng luật Hồi giáo cho phép người chồng ly dị vợ họ bằng cách thốt ra từ “talaq” (có nghĩa là “tôi ly dị cô”) ba lần là trái với hiến pháp. Đồng thời, Toà án đã đưa ra thời hạn 6 tháng cho chính phủ để ban hành quy phạm pháp luật điều chỉnh quy định trong hôn nhân Hồi giáo.

Phán quyết của Tòa án để đáp lại những đơn kiện của 7 phụ nữ bị chồng bỏ bằng tục lệ “3 lần talaq” - thủ tục ly hôn nhanh nhất thế giới của Hồi giáo, sau khi nói đủ ba lần từ “talaq” với vợ.

Phán quyết này được xem là một chiến thắng có ý nghĩa cho phụ nữ Hồi giáo ở Ấn Độ, được đánh giá là dấu mốc mang tính lịch sử của ngành tư pháp nước này khi sẵn sàng thay đổi tục lệ vốn đã ngấm sâu trong tư tưởng các thế hệ người Hồi giáo Ấn Độ. Nhiều người đánh giá luật trên vi phạm quyền bình đẳng, khi nhiều phụ nữ Hồi giáo cho biết họ không được chồng chia bất cứ tài sản nào sau khi tuyên bố ly dị bằng cách lặp lại từ “talaq” ba lần. Từ lâu, không ít phụ nữ Hồi giáo ở Ấn Độ bất mãn trước “điều luật” bất bình đẳng giới và thiếu công bằng. Thậm chí nhiều người còn không biết đã bị chồng ly hôn, khi người chồng gửi tin nhắn qua điện thoại, hoặc trên mạng xã hội như Skype, Facebook và WhatsApp.

Ủy ban thẩm phán, gồm 5 thành viên thuộc các tôn giáo khác nhau phổ biến trong nước, đứng đầu là Chánh án JS Khehar, đã thảo luận kỹ lưỡng và biểu quyết theo đa số trước khi công bố phán quyết cuối cùng, với kết quả là 3 trong 5 thẩm phán thống nhất quan điểm, tục lệ “3 lần talaq” đi ngược lại Hiến pháp và cả giáo lý Hồi giáo.

Theo Tòa án, không ai được phép ly hôn theo tục lệ “3 lần talaq”, trong thời gian chờ cơ quan lập pháp cân nhắc và xem xét Luật Cá nhân Hồi giáo trong lúc điều chỉnh luật. 

Tháng 6/2016, Phong trào phụ nữ Hồi giáo Ấn Độ đã phát động chiến dịch thu thập chữ ký trên toàn quốc kêu gọi lệnh cấm luật ly hôn nhanh chỉ bằng 3 lần nói “Talaq” và nhận được sự ủng hộ của 50.000 người, nhằm kêu gọi ban hành lệnh cấm sử dụng tùy tiện tục lệ “3 lần talaq”.

Sau đó, bản kiến nghị này được chính phủ đệ trình lên Tòa án Tối cao Ấn Độ, và kêu gọi về bình đẳng giới: “Các quyền bình đẳng cần thiết trên cả mặt chữ lẫn tinh thần, góp phần cho sự thịnh vượng của xã hội và sự tiến bộ của quốc gia, với một nửa do đóng góp của phụ nữ”.

Trước đó, vào năm 1985, Tòa án tối cao Ấn Độ đã thông qua một phán quyết có lợi về quyền được chu cấp cho Shah Bano - một phụ nữ 62 tuổi, người đã bị chồng ly hôn và bỏ rơi. Tuy nhiên, chính phủ khi đó đã thông qua một đạo luật bảo vệ luật ly hôn của người Hồi giáo và đảo ngược phán quyết của Tòa án.

Tại hơn 20 quốc gia đa số Hồi giáo khác, gồm cả những nước láng giềng của Ấn Độ như Pakistan, Bangladesh, Sri Lanka hay Arab Saudi đã cấm “3 lần talaq” công khai hoặc ngầm hiểu. 

Luật Hồi giáo thực sự cho phép ly hôn ngay lập tức?

Ấn Độ không có luật dân sự thống nhất, mà các vấn đề về hôn nhân, ly hôn, tiền cấp dưỡng và thừa kế được quy định khác nhau cho các thành viên ở từng cộng đồng tôn giáo. Việc kết hôn hay ly hôn của họ được quy định bởi Luật Hồi giáo.

Với cộng đồng tín đồ Hồi giáo hơn 155 triệu dân, việc ly hôn theo “3 lần talaq”, một phần của Luật Cá nhân Hồi giáo, trở nên phổ biến ở Ấn Độ trong nhiều thập kỷ qua. Tuy nhiên, chưa ai tìm thấy bằng chứng nào cho thấy, việc người chồng có thể bỏ vợ bằng 3 từ “talaq” được quy định trong kinh Koran hay luật Sharia, điều chỉnh vấn đề kết hôn và ly hôn của Hồi giáo.

Các học giả Hồi giáo lý giải, với mục đích nói ba lần nhằm ngăn cản người chồng tùy tiện nói ra từ “talaq”, đồng thời cho người chồng suy nghĩ thấu đáo trước khi quyết định từ bỏ bạn đời, kinh Koran ghi rõ từ “talaq” phải được nói ra 3 lần riêng biệt, trong 3 tháng (tức 90 ngày). Nếu sau thời hạn trên, hai vợ chồng không thể hòa giải thì ý muốn ly hôn của người chồng sẽ có hiệu lực vào ngày thứ 91. Tuy nhiên, đa số nam giới Hồi giáo đã lạm dụng nó. 

Tranh cãi gay gắt về luật này tại Ấn Độ đã giúp hình thành một liên minh bất ngờ giữa phụ nữ Hồi giáo, Thủ tướng Narendra Modi và đảng cầm quyền Nhân dân Ấn Độ (BJP) của người Ấn Độ giáo, những bên muốn hủy bỏ luật này.

Trong khi đó, một số nhóm Hồi giáo khác nói rằng nhà nước không có quyền can thiệp vào các vấn đề tôn giáo. Họ lo ngại sắc độ đa số Ấn Độ giáo đang tìm cách kìm hãm những ảnh hưởng của Hồi giáo trong xã hội.