Sau chiến dịch ra quân “đòi” lại vỉa hè cho người đi bộ kéo dài suốt hơn 2 tháng qua, đến nay vỉa hè của nhiều tuyến đường ở trung tâm quận 1, TP. HCM đã trở nên thông thoáng và rộng thênh thang, đẹp mắt. 

Đường Nguyễn Trung Trực không còn bị lấn chiếm bởi các quán nhậu. Đường Đồng Khởi, nơi thường có nhiều du khách qua lại, nay đã không còn chật chội chen lấn. Đường Tôn Đức Thắng nay đã không còn xe đậu chật kín lấn chiếm đường của người đi bộ. Trên đường Hàm Nghi và Calmette, xe cộ được xếp gọn đúng vạch quy định.

Vỉa hè thênh thang của đường Nguyễn Thái Học đã được trả lại cho người đi bộ. Các bậc thềm lấn đường đã được đập bỏ. Nhiều con đường chính khác như Trần Quang Khải (phường Tân Định), Pasteur, Lý Tự Trọng, Nam Kỳ Khởi Nghĩa, Nguyễn Bỉnh Khiêm (phường Bến Nghé) nay trông rộng rãi hơn hẳn.

Cách sử dụng vỉa hè

Tại buổi tọa đàm “Vỉa hè - chống ùn tắc và trách nhiệm công dân” diễn ra tại báo Giao thông sáng 24/3, ông Vũ Văn Viện - Giám đốc Sở Giao thông vận tải TP. Hà Nội cho rằng: “Có người kinh doanh, có người mưu sinh nhờ vỉa hè, vậy nên chúng ta ứng xử phải tuỳ trường hợp cụ thể và không làm máy móc..."

Giám đốc Sở Giao thông vận tải Hà Nội giải thích: Chúng ta vẫn phải sử dụng một phần lòng đường vỉa hè cho mục đích giao thông tĩnh. Điểm nào được cấp phép, có thể kinh doanh, đỗ xe và thu phí theo quy định, còn những tuyến đường không tổ chức kinh doanh thì để dân tự sắp xếp phương tiện giao thông.

Ông Ngô Hải Đường - Trưởng phòng Quản lý khai thác hạ tầng giao thông đường bộ, Sở Giao thông vận tải TP. HCM nói, việc kẻ vạch trắng trên vỉa hè, từ vạch trắng đến trước cửa nhà dân là của ai? Nếu là của chủ nhà thì thu phí chủ nhà nếu họ phát sinh kinh doanh, còn nếu họ chỉ để xe thì thu phí là không phù hợp.

Theo Luật Giao thông đường bộ, TP. HCM đã ban hành Quyết định 74/2008 quy định cụ thể việc triển khai sử dụng lòng đường. Quy định này đã đưa ra 6 trường hợp được phép sử dụng vỉa hè. Cụ thể: Sử dụng vỉa hè cho hoạt động tổ chức tiệc cưới, tang lễ; hoạt động trông giữ xe công cộng có thu phí; phục vụ thi công xây dựng để sửa chữa các công trình; buôn bán hàng hoá; hoạt động xã hội; để xe tự quản trước nhà… Tuỳ từng trường hợp sẽ có những quy định cụ thể. Tuy nhiên, mục tiêu quan trọng nhất của vỉa hè, ưu tiên nhất là dành cho người đi bộ.

Tiến sỹ Lương Hoài Nam - chuyên gia độc lập, cho rằng, bản chất lấn chiếm vỉa hè là vi phạm pháp luật. Tuy nhiên, vấn đề đặt ra tại sao khi đã quy định rõ trong luật mà vẫn khó khăn trong thực hiện như thế? Nguyên nhân cơ bản là do đây là hành vi chiếm dụng của công thành của tư.

Ông Nam đề xuất, cần thiết thì sửa đổi Luật, cho phép người dân thuê vỉa hè (mức tiền thế nào thì địa phương quyết định, với các hộ chính sách, hộ nghèo, có thể là 0 đồng, 10 đồng hay bao nhiêu đó). Nhưng người dân chỉ trả một lần và không phải mất phí cho bất kỳ ai khác. Và họ có trách nhiệm quản lý phần vỉa hè theo quy định.

Ông Khuất Việt Hùng - Phó Chủ tịch Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia - phản biện, việc sử dụng vỉa hè cho mục đích phi giao thông đã được giao cho UBND các tỉnh, thành phố. Luật không có câu nào nói vỉa hè chỉ để đi bộ cả, chỉ có điều chức năng căn bản của nó là đi bộ phải được đáp ứng đầu tiên.

"Nếu như chúng ta thực sự quan tâm đến việc đi bộ sao cho phù hợp, tôi cho rằng nên để xe phía ngoài hơn là để xe từ mép tường ra, vì để xe từ mép tường ra, người đi bộ suốt ngày húc vào gốc cây. Khi nào xác định để xe ở ngoài, đi bộ ở trong một cách mạch lạc thì việc đập tam cấp của nhà dân mới có lý" - ông Hùng cho biết thêm.