Năm 2001, cựu vô địch Wimbledon, Pat Cash đến Mallorca (Tây Ban Nha) để tham dự một giải đấu biểu diễn. Theo lịch, Cash sẽ đấu với Boris Becker, nhưng vào phút chót, tay vợt người Đức rút lui và ban tổ chức buộc phải tìm một học sinh trung học để lấp chỗ trống.

Cash, lúc đó 36 tuổi, đã giải nghệ nhưng vẫn giữ được phong độ của một tay vợt hàng đầu, không thể ngờ đứa trẻ vô danh lại có thể chơi hay đến vậy. Nó khiến đám đông khán giả Tây Ban Nha ngạc nhiên khi thắng set đầu. Cash thắng lại set hai, và cả hai phải phân định thắng thua trong set quyết định. Một lần nữa, "quân xanh" của ban tổ chức lại làm tất cả sửng sốt khi đưa set đấu về loạt tie-break, trước khi thắng chung cuộc. "Tôi đến phòng thay đồ sau và chú nhóc vẫn kiên nhẫn nán lại, chỉ để xem phản ứng của tôi như thế nào", Cash nhớ lại. "Thật khó để diễn tả cảm xúc lúc đó, khi tôi vừa gác vợt trước một cậu bé 14 tuổi".

Tất nhiên, đứa trẻ được nhắc đến ở đây chính là Rafael Nadal, người phát lộ tài năng tennis từ rất sớm. Cậu bé đã dự và vô địch Roland Garros ngay trong lần đầu tiên vào năm 19 tuổi, trước khi thống trị mặt sân đất nện khi 11 lần vô địch Roland Garros, Monte Carlo và Barcelona. "Tôi buộc phải an ủi mình, rằng tôi đã thua một huyền thoại trong tương lai. Thất bại luôn là thứ khó chấp nhận, nhưng dù sao làm điều ấy trước Nadal, bạn vẫn thấy dễ chịu hơn nhiều", Cash nhớ lại.

Hai ngày trước chung kết Roland Garros 2018 giữa Rafael Nadal và Dominic Thiem, tờ Wall Street Journal có một bài dài với tựa đề: "Làm thế nào để đánh bại Nadal tại Roland Garros?". 

Sau khi mổ băng trận đấu giữa Nadal và Robin Soderling năm 2009, tác giả rút ra kết luận, muốn hạ tay vợt vừa có danh hiệu Grand Slam thứ 17 cần hội tụ mọi yếu tố như Soderling trong quá khứ, nghĩa là cao lớn (Soderling cao 1m93), giao bóng tốt, nhanh nhẹn, duy trì phong độ cao trong ít nhất ba tiếng, và phải tấn công Nadal bất cứ khi nào có thể. "Khi tôi bước ra sân, câu hỏi đầu tiên mà cánh phóng viên dành cho tôi, là đánh giá khả năng bảo vệ chức vô địch của Nadal. Không ai nghĩ tôi có thể đánh bại cậu ấy", Soderling chia sẻ. 

Hầu hết những đối thủ của Nadal đều biết chiến thuật này nhưng không thể ngốn hết ngần ấy công việc trong điều kiện nắng nóng hơn 25 độ C và độ ẩm có thể xuống dưới 60%. "Để đấu được với Nadal cần phải nhập cuộc một cách tích cực. Cậu ấy có tốc độ và phán đoán tình huống cực tốt. Giành điểm winner ở mọi pha bóng ép được Nadal là điều không thể", Soderling phân tích.

Juan Martin Del Potro là người thấm thía nhất điều này. Tay vợt người Argentina gần như một bản sao của Soderling, từ vóc dáng cao lớn (1m98) đến những quả thuận tay sấm sét, nhưng lại không có sự lì lợm như đàn anh người Thụy Điển. Khi Del Potro để Nadal cứu game thành công, dù có tới sáu break-point trong một game ở set một, tinh thần của tay vợt 29 tuổi sa sút không phanh, và gác vợt nhanh chóng sau ba set.

Diego Schwartzman, người duy nhất thắng được Nadal một set tại Roland Garros 2018, từng ấp ủ kế hoạch knock-out đàn anh. Trong hai ngày thi đấu (do ảnh hưởng của trời mưa), tay vợt nhỏ bé người Argentina có tới 37 điểm winner, tốt nhất trong số những đối thủ chạm trán Nadal tại Paris mùa hè này. Nhưng chừng đó là chưa đủ để hạ bệ ông vua sân đất nện, bởi Soderling cần gần gấp đôi số điểm winner ấy cách đây chín năm (67 điểm) mới cắt được chuỗi vô địch của Nadal. Dominic Thiem, bại tướng mới nhất của Nadal, cũng theo đuổi chiến thuật tấn công tích cực này. Tay vợt người Áo lựa chọn lối chơi nhiều rủi ro, giao bóng nặng (với vận tốc cao nhất lên tới 197 km/h), đánh trả sớm (điểm trả bóng không cách vạch base line quá hai mét), mục đích là để Nadal không kịp trở tay. Tiếc cho Thiem, lối chơi năm ăn năm thua ấy lại làm hại chính anh. Khi đàn anh 32 tuổi chưa có dấu hiệu nao núng, "hoàng tử" sân đất nện lại đánh hỏng quá nhiều. Thiem đã thất bại khi không thể thực hiện cùng lúc hai việc, dồn ép Nadal và đánh bóng chính xác.

Điểm mạnh nhất của Nadal trên sân đất nện là anh không bao giờ nghĩ tới chuyện thất bại. Giống như trận đấu biểu diễn với Pat Cash năm xưa, tay vợt người Tây Ban Nha như thể biết cách điều khiển cơ thể bung sức vào một thời điểm nhất định. Trong vòng nhiều năm, bất chấp những chấn thương hành hạ, Nadal luôn tràn đầy sung mãn trong giai đoạn hai tháng của mùa đất nện, kéo dài từ tháng 4 đến tháng 6. Nhìn cách tay vợt sinh tại Mallorca nghiền nát các đối thủ ở Roland Garros, không ai tưởng tượng được mới chỉ vài tháng trước, Nadal đã phải rút lui ở tứ kết Australian Mở rộng, khi gặp Marin Cilic vì chấn thương. Anh cũng chơi không tốt tại Indian Wells cũng như Miami Mở rộng, và đất nện, một lần nữa lại trở thành bệ phóng cho Nadal bảo vệ ngôi số một thế giới.

Trước áp lực phải bảo vệ 4.680 điểm tại các giải đất nện gồm Monte Carlo, Barcelona Mở rộng, Madrid Masters, Rome Masters và Roland Garros, Nadal lần lượt chinh phục từng thử thách, trước khi đăng quang tại Paris hôm 10/6. Như Thiem đã nhận định trước trận chung kết: "Điều kiện tại Roland Garros cực kỳ phù hợp với Nadal. Mặt sân ở đây rất lớn, giúp các tay vợt có thể lùi rất sâu khỏi vạch base line, mà Nadal thì rất thích điều này". Joan Solsona, cây viết kỳ cựu của tờ Marca, người đã theo sát Nadal trong nhiều năm, thêm vào: "Chơi tennis trên sân đất nện như một lẽ tự nhiên với người Tây Ban Nha. Thời tiết tại đây gần như nắng quanh năm, giúp mặt sân luôn được giữ ở trạng thái tốt nhất. Nếu muốn, các tay vợt có thể tập quanh năm trên mặt sân này".

Nadal cầm vợt từ năm lên bốn, và mặt sân đất nện với anh quen thuộc chẳng khác gì thả Michael Phelps xuống nước. Đã có 10 chức vô địch Roland Garros trước khi đến Paris hè 2018, nhưng vua đất nện vẫn ra sân như thể cực thèm khát danh hiệu này. Anh trau chuốt vuốt lại tóc trước khi giao bóng, lẩm bẩm như một tay vợt nữ khi đánh hỏng, thậm chí không ngại ngần xin xỏ trọng tài cho nghỉ thêm một chút lúc bị đau. Sau khi hạ Thiem ở chung kết, Nadal vẫn tỏ ra hiếu thắng khi trả lời lấp lửng: "Tôi chắc chắn rằng cậu ấy sẽ giành chiến thắng ở đây". Anh dừng lại một vài giây, đủ để mọi người nhận ra, rồi thủng thẳng nói tiếp: "... trong vài năm nữa".

Theo thời gian, Nadal ngày càng ít chú ý đến vẻ bề ngoài. Năm 2005, lần đầu tiên ra mắt ở Roland Garros, anh mặc áo sát nách, để tóc dài và đeo băng đầu điệu đà. 13 năm sau, tóc trên đỉnh đầu anh rụng như thể sắp hói, khuôn mặt đen sạm, khóe mắt nhăn tít mỗi khi cười hay tỏ vẻ không bằng lòng với một cú đánh lỗi. Nhưng bên dưới cái đầu ở tuổi 32 ấy lại là một cơ thể như tuổi đôi mươi. "Nadal vẫn có thể đưa bóng từ cuối sân lên cao hơn vai đối thủ một cách thường xuyên, điều không phải tay vợt trẻ nào cũng làm được", Pat Cash nhận xét.

Nói như New York Times, sự vĩ đại của Nadal thực tế đã được viết từ năm anh 14 tuổi, trong trận cầu biểu diễn với cựu vô địch Wimbledon, Pat Cash. Những gì tay vợt này làm trong hơn một thập niên qua chỉ là chứng minh nhận định ấy mà thôi.

Bạn đang đọc báo người Việt tại Mỹ - Vinacircle. Mọi ý kiến đóng góp về nội dung xin gửi về địa chỉ email: content@vinacircle.com. Xin cảm ơn!