Với sự phát triển của công nghệ hiện nay, có lẽ bạn cũng đã từng ít nhất một lần nghe nói đến tham vọng chinh phục Sao Hỏa của các “ông lớn” trên toàn thế giới, trong đó bao gồm cả Elon Musk. Ý tưởng chung của họ, và cũng đã từng xuất hiện trong rất nhiều bộ phim khoa học viễn tưởng, chính là xây dựng hệ thống nhà mái vòng hiện đại để giúp con người tồn tại trên bề mặt của Hành tinh Đỏ.

Tuy nhiên, liệu ý tưởng này có thực sự khả quan hay không? Không biết bạn nghĩ thế nào, nhưng với kiến trúc sư Christopher Maurer đến từ Cleveland, Mỹ thì câu trả lời chắc chắn là “không”. Anh nhận định: “Tôi không nghĩ nhà mái vòm trên Sao Hỏa là những ý tưởng nghiêm túc mang tính khoa học”.

Maurer cho biết dù rất nhiều người vẫn luôn nghĩ về cuộc chinh phục Sao Hỏa trong mơ nhưng thực chất, họ đều đã nhận ra chuyến đi lên Hành tinh Đỏ rất có thể sẽ là hành trình “một đi không trở lại”. Thế nhưng, điều đó cũng chẳng ngăn nổi sự tò mò và thích thú của nhân loại.

Đầu tháng 5 vừa qua, chương trình tình nguyện thám hiểu Sao Hỏa của Mars One Foundation (với tham vọng chinh phục hành tinh này trong năm 2023) đã thu hút được 200.000 người tham gia. Hay Elon Musk, nhà sáng lập công ty SpaceX, cũng đã tuyên bố sẽ xây dựng hẳn một thành phố triệu dân trên Sao Hỏa vào năm 2024 bằng cách tạo ra hệ thống nhà mái vòm từ chính những nguyên liệu khai thác được tại đây.

Những ý tưởng trên rất tuyệt về mặt lý thuyết nhưng lại bỏ qua rất nhiều yếu tố thực tế. Ví dụ như nhiệt độ trung bình trên Sao Hỏa là - 55 độ C, hay quan trọng hơn là hành tinh này có thể không chứa đủ lượng ôxy cần thiết như trên Trái Đất.

Tuy nhiên, điều đó không đồng nghĩa với việc chúng ta sẽ không bao giờ có thể chinh phục được Hành tinh Đỏ. Trái lại, Maurer đã đề xuất một dự án không tưởng: "Trồng" nhà trên Sao Hỏa từ nấm. Anh thậm chí còn hợp tác với NASA để hiện thực hóa ý tưởng của mình.

Từ vấn đề về vật liệu xây dựng trong vũ trụ

Hiện tại, chúng ta sẽ tốn khoảng 10.000 USD để vận chuyển 0.5 kg vật liệu lên quỹ đạo. Ngay cả SpaceX cũng phải thừa nhận bạn sẽ không thể mang theo tất cả những gì bạn cần lên Sao Hỏa bởi mức chi phí vận chuyển quá đắt đỏ. Điều này đồng nghĩa với việc nếu muốn định cư tại Hành tinh Đỏ, bạn sẽ phải xây dựng nơi ở từ chính những vật liệu mà bạn có thể tìm được tại đó.

Đất đỏ trên Sao Hỏa cũng là một ý tưởng tuyệt vời đấy, nhưng hãy nhớ rằng để tránh được những bức xạ chết người ngoài vũ trụ, căn nhà của bạn cần những bức tường dày ít nhất 3 mét. Điều này đồng nghĩa với việc nhiều khả năng bạn sẽ phải sống “chui lủi” dưới lòng đất thay vì tự do khám phá trên bề mặt. Nghe có vẻ không được hoành tráng như cụm từ “chinh phục Sao Hỏa” cho lắm nhỉ?

Cho đến một giải pháp hữu cơ đầy táo bạo

Trong suốt 3 năm qua, Maurer đã tiến hành rất nhiều thí nghiệm với các loại nấm tại công ty thiết kế Redhouse Studio Architecture của mình. Nói chính xác hơn, anh thử nghiệm với những phần bỏ đi của cây nấm như cấu trúc rễ sợi (phần mà con người chúng ta không thể ăn được). Anh cho biết phần rễ này có thể ép được thành những tấm ván đủ chắc chắn để xây dựng một ngôi nhà kiên cố.

Anh đã có dịp gặp gỡ và trao đổi giả thuyết của mình với Lynn Rothschild, một trong những chuyên gia nghiên cứu tại NASA và cũng là người tin rằng rễ sợi của nấm có thể trở thành một loại vật liệu xây dựng trong tương lai. Ý tưởng lớn gặp nhau, hai người nhanh chóng hợp tác để hiện thực hóa tầm nhìn của họ: “Trồng” nhà từ rễ nấm, và đặc biệt hơn là mang ứng dụng này lên Sao Hỏa thay vì tiến hành dưới Trái Đất.

Maurer cho biết: “Với mỗi bào tử nấm, bạn có thể tạo ra một loại rễ sợi. Với một chút điều chỉnh về sinh học thì chỉ cần mang vài gram bào tử vào vũ trụ, chúng ta có thể thu được hàng trăm nghìn tấn vật liệu xây dựng”. Và kết hợp với quy trình thiết kế cẩn thận, bảo quản trong túi hút chân không, loại rễ sợi này sẽ “nẩy mầm” những tòa nhà một cách dễ dàng mà không tốn quá nhiều công sức của con người.

Hiện tại, Maurer và Rothschild hy vọng có thể chứng minh được lý thuyết của mình để giành lấy suất tài trợ từ phía NASA. Họ sẽ tiến hành chuyển đổi 775 kg vật liệu xây dựng (chỉ yếu là vỏ nhựa) thành một tòa nhà hoàn chỉnh có thể tự “mọc” lên trong vòng vài tuần.

Loại vật liệu tuy không mới nhưng rất kỳ lạ

Sử dụng rễ sợi của nấm để làm vật liệu xây dựng có vẻ là một ý tưởng “điên rồ” mà bạn chưa từng nghĩ tới. Trong thực tế, loại vật này có độ bền ngang với gỗ nhưng lại nhẹ hơn, không bắt lửa và có khả năng tự phục hồi sau khi chịu tổn thương. Chỉ cần có một chút nước, khí CO2 để quang hợp và một ít tảo biển là nó hoàn toàn có thể “mọc” thành đồ vật hoặc cả một căn nhà hoàn chỉnh.

Rothschild cho biết: “Ý tưởng sử dụng cấu trúc sinh học để xây dựng cơ sở vật chất trên Sao Hỏa đúng là rất kì quái và hư cấu. Tuy nhiên, hãy nghĩ mà xem, chúng ta đã tiến hành quy trình này từ hàng nghìn năm qua trên Trái Đất. Dù là một căn lều hay một ngôi nhà nhỏ bằng gỗ, chúng ta đều đã sử dụng các sản phẩm sinh học trong lĩnh vực xây dựng từ rất lâu rồi. Như trang phục của tôi chẳng hạn, giày thì làm từ da, áo len được đan từ len còn quần thì làm từ vải bông. Đó chẳng phải toàn là những sản phẩm sinh học hay sao?”

Rothschild thậm chí còn cho rằng bên cạnh vật liệu xây dựng, nấm còn có thể hấp thụ những bức xạ gây nguy hiểm cho con người. Nấm có thể tạo ra hắc tố (melanin), chính là thành phần khiến cho da của con người bị rám nắng, để chuyển hóa những năng lượng có hại thành thức ăn hữu cơ.

Mặt khác, Rothschild và Maurer cũng hy vọng có thể xây dựng những cơ sở vật chất giống như những ngôi nhà bình thường trên Trái Đất, bởi chúng ta hoàn toàn có thể uốn rễ sợi theo bất cứ hình dáng nào mà chúng ta muốn. Nếu dự án của họ thành công thì cuộc sống trên Sao Hỏa sẽ thực sự rất dễ dàng và hấp dẫn.

Theo: LION/Trí Thức Trẻ